Toen ik Sanne’s Yoga Journey startte, wilde ik vooral graag kennis delen: over yoga, over hoe kleine pauzes voor meer rust kunnen zorgen. Na verschillende opleidingen, coach ervaring en sporten op hoger niveau, wil ik vooral graag de kennis over het lichaam delen.
Als je je lichaam kent, dan kun je er namelijk beter voor zorgen! Aankomende weken tijdens de yogalessen bij Sauna de Bongerd zal ik het hebben over hoe het lichaam als geheel is verbonden. Dit soort feitjes deel ik trouwens niet alleen in de yogales, maar ook tijdens een yogaweekend of retreat, bijvoorbeeld in Málaga! Zie onze agenda voor de nieuwste data.
Het lichaam in lagen
Als je anatomisch naar het lichaam kijkt, kun je verschillende onderdelen onderscheiden: de botten, spieren en pezen, zenuwen en de fascia (bindweefsel). Van buiten lijkt het alsof de huid alles bij elkaar houdt; het is de buitenlaag van het lichaam.
Maar alle botten, spieren en pezen, zenuwen en de fascia zijn met elkaar verbonden en in balans, zodat je niet als een zakje huid met botten in elkaar zakt!
Verbindingen in het lichaam
Een spier werkt nooit alleen om een beweging te maken. De spier zelf maakt zelfs geen beweging; een spier kan zich alleen aanspannen of ontspannen. Een spier kan ook rekken, maar dat gebeurt doordat er ruimte ontstaat tussen de twee aanhechtingspunten, niet omdat de spier uit zichzelf uitrekt.
De ontspanning of het samentrekken van de spier, de contractie, zorgt ervoor dat de gewrichten een bepaalde beweging maken. Tegelijkertijd ontspant de spier aan de andere kant van het gewricht om die beweging toe te laten.
Een voorbeeld
Je arm rust gestrekt naast je lichaam. Dan wil je je elleboog buigen. De bicep loopt vanaf het schoudergewricht, over het bot van de bovenarm (de humerus), en hecht aan de radius in de onderarm. Als je de bicep aanspant, beweegt de onderarm richting je bovenarm. De tricep, aan de andere kant van je bovenarm, ontspant dan om die beweging toe te laten.
Zo zijn spieren, pezen en botten met elkaar verbonden in het hele lichaam. De spieren van de bovenarm zitten onder andere vast aan de schouder en onderarm. De onderarmspieren hechten ook aan het bot van de bovenarm en de vingerkootjes.
Dat maakt de beweging in de gewrichten mogelijk. Ook de zenuwen lopen vanaf de vingeruiteinden helemaal langs de armen naar de ruggenwervel en verbinden uiteindelijk in het centrale zenuwstelsel met de hersenen. Bijzonder hé!
De fascialijnen
Tom Meyers toont in zijn boek Anatomy Trains verschillende fascia lijnen die het lichaam in balans houden. De fascia is eigenlijk een soort vlies dat zorgt voor verbinding, de organen ondersteunt en helpt bij de genezing van weefsel. Het zorgt er ook voor dat spieren soepel over elkaar kunnen glijden tijdens bewegingen.
Een van die lijnen loopt bijvoorbeeld vanaf de onderkant van de voet, over de achterkant van het lichaam, helemaal omhoog over het hoofd en hecht aan in het voorhoofd.
Als er ergens langs die lange lijn een verkleving ontstaat, wordt er meer collageen aangemaakt. Dit heeft effect op de bewegingsvrijheid langs de hele lijn van fascia. Als de nek bijvoorbeeld veel op spanning staat doordat de schouders opgetrokken zijn, kan dat doorwerken in de rug en benen, waardoor het lastiger wordt om naar voren te buigen om bijvoorbeeld je veters te strikken.
Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de werking van de fascia en wat dit kan betekenen voor pijnklachten zonder duidelijke oorzaak. Als je dit interessant vindt, kijk dan eens op anatomytrains.com.
Proprioceptie: balanceren
Een ander voorbeeld van hoe het lichaam steeds zorgt voor balans, is hoe het lichaam zich aanpast als je op één been balanceert.
Je begint in een staande houding op twee voeten: je voelt je lichaam stevig staan, je voeten onder je heupen, je heupen onder je schouders, en je hoofd recht boven je romp. Als je je gewicht naar je linkervoet verplaatst, bewegen de heupen mee naar links, net als de schouders, en je hoofd balanceert boven je linkervoet. Hier hoef je niet over na te denken; je lichaam maakt automatisch de juiste aanpassingen.
Je lichaam is gemaakt om je houding zo aan te passen dat je in balans blijft. Mooi, toch?
Proprioceptie, een proces dat cruciaal is voor het balanceren, vormt de sensorische informatie van spieren, pezen en ligamenten. Het is een zintuig, naast zien en horen, dat je vertelt hoe je lichaam zich in de ruimte beweegt.
De wetenschap is er nog niet helemaal over uit of je proprioceptie kunt trainen, maar onderzoek wijst erop dat de sensorische functie van spieren en pezen verbetert wanneer een bepaalde beweging wordt geoefend zonder visuele hulpmiddelen, met je ogen dicht dus! (1,2)
Een grote matrix
Het lichaam vormt samen een matrix die zorgt voor balans en stevigheid. Pijn aan een deel van het lichaam kan, afhankelijk van de situatie, te maken hebben met een ander deel. Staar je dus niet blind op een stijve schouder, maar kijk of je in die regio je lichaam misschien overmatig belast of juist ontlast!PS. Ga bij pijn of klachten altijd naar je huisarts of fysiotherapeut.
Bronnen:
J.E. Aman, N. Elangovan, Y. I-Ling, J. Konczak. (2015). The effectiveness of proprioceptive training for improving motor function: a systematic review. Frontiers in Human Neuroscience, (8). Beschikbaar op: https://www.frontiersin.org/journals/human-neuroscience/articles/10.3389/fnhum.2014.01075
J.A. Ashton-Miller, E.M. Wojtys, L.J. Huston, D. Fry-Welch. (2001). Can proprioception really be improved by exercises? Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy, (9), 128–136. DOI: 10.1007/s001670100208
Comentários